HALK ELİNDE HAYVAN ISLAHI PROJELERİNE DAHİL EDİLDİK
Yerli Anadolu Mandası ve Ülkemizde yetiştiriciliği yapılan koyun ve keçi ırklarının genetiklerinin korunması ve yerinde geliştirilmesi ile ıslah edilerek verimliliklerinin artırılması amacıyla başlatılan Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesine; İlimiz, Halk Elinde Anadolu Mandası Islahı Projesi ve Halk Elinde Küçükbaş (Orta Anadolu Merinosu) Hayvan Islahı Projesi olmak üzere iki proje ile dahil edildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü(TAGEM) koordinatörlüğünde Tarım ve Orman İl Müdürlükleri ve Damızlık Yetiştirici Birlikleri ile birlikte yürütülen Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projeleri kapsamında bugüne kadar Ülke genelinde; 18 İlde 2 bin 881 manda yetiştiricisi ve 56 İlde 5 bin 116 küçükbaş yetiştiricisi elinde olmak üzere Anadolu Mandası, yerli 6 Keçi ırkı ile 21 Koyun ırkında ıslah çalışmaları yapılmakta ve projeye dahil olan bu yetiştiricilere şu ana kadar toplamda 681 milyon TL destek ödemesi yapılmıştır.
Projeler ile hayvanlarda döl ve süt verimlerinin, gelişme hızı ve yemden yararlanma kapasitelerinin artırılması, küçükbaşlarda bunların yanında yapağı ve tiftik kalitesinin artırılması, yerli manda ve koyun-keçi ırklarımızın yapılan ıslah çalışmalarıyla saf olarak yetiştirilmesi, korunması ve mevcut verim potansiyellerinin ortaya çıkarılması, birim hayvan başına elde edilen verimin artırılması, bölgelere özgü damızlık üretimi ve kaliteli damızlık hayvan elde etmek hedeflenmektedir. Projeye dahil edilen yetiştiriciler tüm verim kayıtlarını düzenli olarak tutulmakta ve bu verilere dayanarak verimsiz hayvanlar sürüden ve projeden çıkarılarak yüksek verimli ve saf damızlıklar yetiştirilmektedir. Islah çalışmasıyla yetiştiriciler kendi damızlık manda boğası ve damızlık koç-teke ihtiyaçlarını temin etmekte ve ürettikleri ihtiyaç fazlası damızlıklarını ise bölge yetiştiricilerine satarak hem kendi ekonomilerine hem de Ülke ekonomisine katkı sağlamakta ayrıca Ülkemizin damızlık ihtiyacını da gidermektedirler. Küçükbaş Islah projelerinde bugüne kadar yetiştiriciler kendi ihtiyaçları için 80 bin üstün nitelikli damızlık koç-teke üretti. Proje kapsamında gerekli koordinasyonun sağlanması halinde, proje dışı işletmelere yaklaşık 150 bin baş erkek ve 350 bin baş dişi damızlık sağlanabilecek duruma gelinmiştir.
Halk Elinde Anadolu Mandası Islahı Projesinin Zonguldak İline ne faydası olacak diye düşünürsek; İlimizde manda sütü ve yoğurdu değerli olup Çaycuma manda yoğurdu Coğrafi İşaretli ürünümüzdür. İlimizde 964 ü dişi olmak üzere toplamda 1391 Manda varlığımız bulunmaktadır. Manda başına ortalama günlük süt verimimiz 3 Kg civarındadır. Süt üretimi talepleri karşılamamaktadır. Yapılacak Islah çalışmaları sonunda bu miktarın 10 Kg 'ı geçmesi hedeflenmektedir. Süt verimliliğinin artırılması yetiştiricilerimizin aynı maliyetlerle iki üç kat daha fazla süt üreterek daha fazla kazanç elde etmelerini ve elit hayvanlara sahip olmalarını sağlayacaktır.
Ayrıca projeye dahil edilecek yetiştiricilerimize ilave destekleme yapılacaktır. Projeye dahil olmayan yetiştiricilerimize dişi mandaları için manda başına 250 TL malakları için malak başına 250 TL olmak üzere yıllık hibe Hayvancılık Desteği verilmektedir. Projeye dahil olan yetiştiricilerimize ise projeye dahil olmayanlara verilen destek aynen verilecek üzerine ilave olarak erkek boğa mandaları için 960 TL, yıl içinde doğum yapan dişi mandaları için manda başına 960 TL, yıl içinde doğum yapmayan dişi mandaları için manda başına 600 TL ve yıl içinde damızlığa ayrılan düve-tosun malakları için malak başına 225 TL ilave hibe Hayvancılık Desteği verilecektir. Örneğin projeye dahil olmayan 1 erkek 3 dişi mandası bulunan ve 3 dişi mandası da doğum yapan bir yetiştiricimiz 3 dişi mandası için 750 TL 3 de malağı için 750 TL olmak üzere toplamda 1500 TL hibe Hayvancılık Desteği alacakken, projeye dahil olan aynı sayıda mandası bulunan yetiştiricimiz 1 erkek mandası için 960 TL 3 dişi mandası için 3.630 TL (3X250=750 TL ilave 3x960=2880 TL ) 3 malağı için 750 TL 3 malağının da damızlık olarak seçilmesi halinde 675 TL (3 X 225 TL) olmak üzere toplamda 6.015 TL hibe Hayvancılık Desteği alacaktır.
Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliğine ise TAGEM tarafından bir Proje Lideri görevlendirilecek ve ayrıca Birliğe bir Teknik Personel çalıştırılması, Birliğin Islah çalışmalarında kullanılması için bir araç tahsisi ve bu hizmetler için bir bütçe tahsisi yapılacaktır.
Halk Elinde Anadolu Mandası Islahı Projesine katılabilmek için yetiştiricimizin Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliğine üye olmaları ve işletmelerinde en az 3 baş damızlık mandalarının bulunması gerekmektedir.
Halk Elinde Küçükbaş (Orta Anadolu Merinosu) Hayvan Islahı Projesine katılabilmek için yetiştiricilerimizin Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliğine üye olmaları İşletmelerinde en az 100 baş anaç Anadolu Merinosu koyunu bulunması gerekmektedir. Projeye dahil olmayan yetiştiricilerimize anaç koyun başına yıllık 30 TL ve kuzularından damızlığa ayırdıklarına yıllık kuzu başına 125 TL ile 100 baş ve üzeri anaçlarının olması ve kendisi dahil sigortasını doğru ödemesi halinde yıllık 6.000 TL Sürü Yöneticisi(Çoban) İstihdam Desteği ödenmektedir. Projeye dahil olan yetiştiricilerimize ise projeye dahil olmayanlara verilen destek aynen verilecek üzerine ilave olarak sürüsünün durumuna göre ELİT sürü için anaç koyun ve yavrularının her bir başına 80 TL TABAN sürü için anaç koyun ve yavrularının her bir başına 40 TL damızlık koçları için koç başına 225 TL ilave hibe Hayvancılık Desteği verilecektir.
Her iki projede de verilecek ilave destekler ile verim artışlarının yanı sıra hayvan sayılarımızda da artışlar olacaktır. Projelere katılan yetiştiricilerimiz projeye damızlık olarak seçilen hayvanlarını beş yıl süre ile proje dışına satamayacak olup ancak projedeki diğer yetiştiricilere devir yapabileceklerdir. Damızlık vasfını kaybeden hayvanlarını kestirebilecekler ve projeye damızlık olarak seçilmeyen diğer hayvanlarını ise satabileceklerdir.